Πρωτάκια
Η πρώτη μέρα του παιδιού στο δημοτικό έρχεται μαζί με πολλά συναισθήματα, δικά μας και των παιδιών, με αγωνίες, προβληματισμούς, όνειρα, προσδοκίες και πολύ καμάρι.

Θα τα καταφέρει;

Θα είναι καλός μαθητής;

Θα βρει καλούς φίλους;

Πώς να το βοηθήσω;

Πόσο κοντά του πρέπει να είμαι;

Οι δικές μας εμπειρίες από το σχολείο, ευχάριστες και δυσάρεστες, μπαίνουν στη μέση: Περάσαμε καλά στο σχολείο; Νιώθουμε ότι βοηθηθήκαμε αρκετά από τους γονείς μας; Είχαμε φίλους; Είχαμε καλούς δασκάλους; Τι αναμνήσεις έχουμε από τα δικά μας πρώτα χρόνια στο σχολείο; 

Το ξεκίνημα στην Α’ Δημοτικού σηματοδοτεί  ένα μεγάλωμα. 

Το σχολικό πλαίσιο είναι μεγαλύτερο, προσφέρεται περισσότερη γνώση, απαιτείται περισσότερη υπευθυνότητα αλλά και μεγαλύτερη αυτενέργεια. Και για άλλη μια φορά ο γονιός καλείται να αφήσει λίγο περισσότερο το παιδί να σταθεί στα πόδια του και το παιδί χρειάζεται να εμπιστευτεί λίγο περισσότερο τον εαυτό του. Πάντα τα μεγαλώματα έχουν καμάρι, αλλά και αγωνίες. 

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να τα καταφέρει; 

Βασικός αναπτυξιακός στόχος αυτής της ηλικίας είναι η αυξανόμενη αυτονόμηση, η αυτάρκεια και η αυτοεξυπηρέτηση σε όλους τους τομείς. Θέλουμε να ενισχύσουμε το παιδί ώστε να είναι σε θέσει να διαχειριστεί με επάρκεια τα καθημερινά θέματα που αντιμετωπίζει στο σχολείο και στο σπίτι και να μπορεί σταδιακά να αναλάβει την ευθύνη για τον εαυτό του, τη μελέτη και τη σχολική του επίδοση. Ωστόσο, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, έχουμε να αναρωτηθούμε πόσο ευνοούμε το μεγάλωμα και σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας, στο φαγητό, στον ύπνο, στις καθημερινές δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης. Το παιδί μας  τρώει μόνο του, ντύνεται μόνο του, κοιμάται μόνο του στο κρεβάτι; Ας μην ξεχνάμε ότι η αυτοεκτίμηση των παιδιών είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτά που τα αφήνουμε να προσπαθούν και τελικά να καταφέρνουν μόνα τους.

Τα παιδιά πρώτα μεγαλώνουν στα μάτια των γονιών τους, κι όχι επειδή το πήραν απόφαση ή επειδή ήρθε η ορισμένη ηλικία! Αν, λοιπόν, «πάμε Α’ Δημοτικού», αν  «διαβάζουμε τα μαθήματα και είμαστε καλοί μαθητές», αν «δυσκολευόμαστε» όλοι μαζί, τότε έχουμε να αναρωτηθούμε αν τελικά θα «πάμε Γυμνάσιο» μαζί, αν θα «περάσουμε στις Πανελλήνιες» μαζί και, τελικά, πόσο χώρο αφήνουμε στα παιδιά μας για να αναλάβουν ευθύνες, για να καταβάλουν προσπάθεια και να καμαρώσουν τον εαυτό τους σε αυτά που τα ίδια έχουν καταφέρει. Δεν μπορεί να υπάρξει μεγάλωμα μέσα σε περιορισμένο χώρο.  Από τα πρώτα κιόλας βήματα του παιδιού είναι φανερό το πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά να τους δώσουμε το χώρο να προσπαθήσουν, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, να δυσκολευτούν, να σκοντάψουν, να τα καταφέρουν, νιώθοντας την ασφάλεια ότι σε ό,τι χρειαστούν, οποιαδήποτε στιγμή ο γονιός είναι διαθέσιμος για να προσφέρει ενθάρρυνση, υποστήριξη, συμβουλές, αγκαλιές και…ό,τι άλλο χρειαστεί. 

Αν θυμηθούμε για λίγο τις δικές μας εμπειρίες από το δημοτικό, μάλλον θα συμφωνήσουμε ότι αυτό που μας κινητοποιούσε στο να πάμε στο σχολείο σίγουρα δεν ήταν οι σχολικές εργασίες, το πρωινό ξύπνημα και η καθημερινή μελέτη, αλλά… 

… η σχέση με το δάσκαλο/ τη δασκάλα. Η καλή σχέση με τον εκπαιδευτικό αποτελεί ισχυρό κίνητρο για μάθηση, για σχολική επιμέλεια και συνδέεται στενά με τη θετική σχολική επίδοση και την ομαλή σχολική προσαρμογή. Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η σχέση του παιδιού με το δάσκαλο περνάει μέσα από τη δική μας στάση και τη δική μας σχέση με τον εκπαιδευτικό. Καθώς διατηρούμε μια στενή επικοινωνία με το σχολείο, συμμετέχοντας στις συναντήσεις γονέων και επιδιώκοντας μια καλή συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης, ενισχύουμε στην πράξη τη σχέση του παιδιού με το σχολείο και με το δάσκαλο / τη δασκάλα. 

….οι σχέσεις με φίλους. Η δημιουργία και διατήρηση θετικών, φιλικών σχέσεων με τους συνομηλίκους είναι βασικός αναπτυξιακός στόχος στη σχολική ηλικία. Μέσα από την αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους στο σχολείο και στη γειτονιά, τα παιδιά αποκτούν κοινωνικές δεξιότητες, μαθαίνουν να συνεργάζονται, να διεκδικούν, να υποχωρούν, να μοιράζονται, να διαπραγματεύονται, μαθαίνουν να σχετίζονται και να λειτουργούν μέσα σε ομάδες. Οι φιλικές σχέσεις του παιδιού στο σχολείο ευνοούν την ομαλή προσαρμογή του στο σχολείο, το θωρακίζουν απέναντι στο σχολικό εκφοβισμό και παρέχουν υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές στη ζωή της οικογένειας. 

Τα πιο σημαντικά μαθήματα διδάσκονται από τους γονείς 

Με την είσοδό τους στο δημοτικό ανοίγεται ένας καινούριος κόσμος γνώσεων και εμπειριών για τα παιδιά, δε θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι τα πιο σημαντικά πράγματα τα μαθαίνουν τα παιδιά από τους γονείς τους. «Μελετάνε» το πώς εμείς ζούμε και παλεύουμε τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μας, και το αντιγράφουν. Παρατηρούν τις φιλίες μας, τα ενδιαφέροντά μας, τις σχέσεις μας, και μας αντιγράφουν. Μέσα από τη σχέση τους μαζί μας μαθαίνουν να σχετίζονται και με τους άλλους, μέσα από τα δικά μας μάτια βλέπουν τον εαυτό τους και την καθημερινότητά τους, μέσα από τα δικά μας συναισθήματα μπορούν να αναγνωρίσουν και τα δικά τους. Ο χρόνος μας μαζί τους τούς είναι πολύτιμος και είναι κρίμα να ξοδεύεται μόνο σε διαβάσματα και τσακωμούς για τα μαθήματα. Για χάρη των «δικών μας μαθημάτων» είναι αναγκαίο να μην εγκλωβίζεται η καθημερινότητά μας αποκλειστικά στις σχολικές εργασίες. Χρειάζονται ελεύθερα σαββατοκύριακα, παιχνίδι και χρόνος που να μοιραζόμαστε και να απολαμβάνουμε μαζί.

Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο ότι δε μας χρειάζονται πια για να τα κουβαλάμε στην αγκαλιά μας, αλλά είναι τώρα πια αυτά που μας «κουβαλάνε» μαζί τους σε όλα τα καινούργια πλαίσια που βρίσκονται. Τα συνοδεύουμε, κι ας μην είμαστε εκεί, μέσα από τη σχέση μας μαζί τους, κι η φωνή μας και η φροντίδα μας μεταφέρεται, εσωτερικευμένη αυτή τη φορά, μέσα από τη σχέση. 

Ελένη Μακρίδου

Ψυχολόγος, MSc

Εκπαιδεύτρια Σχολών Γονέων